Οι Μάγια είναι αδιαμφισβήτητα, ένας από τους πιο συναρπαστικούς πολιτισμούς που έχουν ζήσει στην Κεντρική Αμερική. Μια κοινωνία με τα δικά της αστρονομικά και μαθηματικά συστήματα και τη δική της γραπτή γλώσσα, που αναπτυσσόταν επί τρεις χιλιετίες, μέχρι την άφιξη των Ισπανών το 16ο αιώνα. Σήμερα διασώζονται αρκετά ερείπια που θυμίζουν τη δόξα αυτού του λαού, με πιο διάσημα το Yucatan στο Μεξικό και το Copan στην Ονδούρα. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν πολλά ερείπια και στο Ελ Σαλβαδόρ, που αξίζει να επισκεφτεί κανείς, αλλά συχνά παραβλέπονται, μιας και δε βρίσκονται στην καρδιά της αυτοκρατορίας των Μάγια. Επισκέφθηκα φέτος δύο από αυτά, το Tazumal και το Joya de Cerén, τα διασημότερα στη χώρα, παίρνοντας έτσι μια πρώτη γεύση από το συναρπαστικό κόσμο των Μάγιας.
Tazumal
Ξεκινήσαμε νωρίς από το ξενοδοχείο μας στο κέντρο του Σαν Σαλβαδόρ και με οδηγό τον Alex, φτάσαμε στον πρώτο μας σταθμό, το Tazumal, έναν από τους σπουδαιότερους αρχαιολογικούς χώρους στο Ελ Σαλβαδόρ, 60 μόλις χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα, στην καρδιά της Chalchuapa. Το όνομα Tazumal, στη διάλεκτο Κιτσέ (K’iche’) μεταφράζεται ως “το μέρος όπου τα θύματα κάηκαν”. Αν το προκλητικό αυτό όνομα δεν είναι αρκετό για να σας πείσει να το επισκεφθείτε, τότε αυτά που θα διαβάσετε στη συνέχεια, σίγουρα θα σας κάνουν να αλλάξετε γνώμη.
Ο “πατέρας” της αρχαιολογίας Salvadoran Stanley H. Boggs, ανακάλυψε τα ερείπια τη δεκαετία του 40’. Το συγκρότημα αποτελείται από μια σειρά αρχαίων κτιρίων, τα οποία θεωρούνται ως τα πιο καλοδιατηρημένα ερείπια των Μάγια στη χώρα! Αν κοιτάξετε προσεκτικά, θα δείτε πως όλα τα κτίσματα κοιτούν προς τη Δύση. Το συγκρότημα απλώνεται σε μια περιοχή 10km2 και περιλαμβάνει πυραμίδες, αγάλματα, δείγματα της τέχνης των Μάγια, τάφους και εργαστήρια.
Το πιο σημαντικό αξιοθέατο όμως, είναι φυσικά η πυραμίδα ύψους 23 μέτρων, η οποία στέκεται επιβλητική μέσα στον καταπράσινο χώρο του αρχαιολογικού πάρκου! Οι πυραμίδες ήταν τα μεγαλύτερα κτίσματα στις πόλεις των Μάγια, και οι αυτόχθονες τις χρησιμοποιούσαν ως ναούς ή ως βασιλικούς τάφους. Το ιερό όπου γίνονταν οι θυσίες στους θεούς, βρισκόταν στην κορυφή ενώ στο εσωτερικό υπήρχαν ταφικοί θαλάμοι. Μετά το σεισμό που έγινε το 2001 έχει απαγορευτεί στους επισκέπτες να ανεβαίνουν πάνω στην πυραμίδα, για λόγους ασφαλείας. Εμείς, ανεβήκαμε μέχρι το επιτρεπόμενο σημείο για φωτογραφίες. Δεν μπορούσα να σταματήσω να σκέφτομαι, πως στο μέρος που βρισκόμουνα εκείνη τη στιγμή, εκατοντάδες χρόνια πριν βάδιζαν οι Μάγιας, ένας από τους πιο ανεπτυγμένους και θαυμαστούς λαούς της Κεντρικής Αμερικής!
Οι αρχαιολόγοι, ανακάλυψαν στοιχεία στα ερείπια του χώρου, που υποδηλώνουν πως αυτή η πόλη είχε εμπορικές συναλλαγές με άλλους μεσο-Αμερικάνικους πολιτισμούς του Μεξικού και του Παναμά. Θα σας δοθεί η ευκαιρία να μάθετε πολλές και ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την ιστορία του Tazumal, από λεπτομέρειες για το πως πραγματοποιούνταν οι εμπορικές συναλλαγές των Μάγιας, μέχρι για το πως έφτασαν στο συμπέρασμα, πως οι πρώτοι κάτοικοι της περιοχής χρονολογούνται από το 1200 π.Χ. Μετά την είσοδο σας στο χώρο, την οποία μπορείτε να εξασφαλίσετε έναντι μικρού χρηματικού ποσού, μπορείτε να ζητήσετε ένα ξεναγό, ο οποίος θα σας πει όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζετε για τους Μάγια και το Tazumal.
Ο χώρος περιλαμβάνει ένα μικρό μουσείο με αντικείμενα που βρέθηκαν κατά τη διάρκεια των ανασκαφών και αποδεικνύουν τις σχέσεις που είχαν οι Μάγια με άλλες κοινότητες της Κεντρικής Αμερικής. Στο μουσείο λοιπόν, θα δείτε πως ένα από τα αγάλματα που βρέθηκαν στην περιοχή, απεικονίζει το θεό Σίπε Τότεκ ή Ξιπετότεκ (Xipe Totec), τον οποίο λάτρευαν οι Αζτέκοι ως το θεό της γεωργίας και της άνοιξης. Λέγεται πως αυτοί που προορίζονταν για προσφορά στον Σίπε Τότεκ, δένονταν σε ένα πλαίσιο και φονεύονταν με βέλη από πολεμιστές. Ακολούθως αφαιρούσαν το δέρμα τους προσεκτικά και το χρησιμοποιούσαν ως μανδύα οι ίδιοι ιερείς στις τελετές γονιμότητας που ακολουθούσαν τις θυσίες. Τρομακτικό ε;
Υπάρχει χώρος πρασίνου στον οποίο μπορείτε να κάνετε πικ-νικ, στη σκιά της μεγάλης πυραμίδας. Το αρχαιολογικό πάρκο, είναι ανοιχτό στο κοινό από Tρίτη μέχρι Κυριακή, από τις 9.00π.μ μέχρι τις 4.00 μ.μ.
Joya de Cerén
Ο αρχαιολογικός χώρος του Joya de Cerén, αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO από το 1993 και συχνά συγκρίνεται με την Πομπηία της Ιταλίας, γι’ αυτό άλλωστε πολλοί τον ονομάζουν «Πομπηία της Αμερικής». Βρίσκεται πολύ κοντά στο Tazumal και μπορείτε να συνδυάσετε μια επίσκεψη και στα δύο μέσα σε μία μόνο μέρα και γιατί όχι, να βάλετε στο πρόγραμμα και ένα γεύμα στην πανέμορφη λίμνη Coatepeque που βρίσκεται ανάμεσα στα δύο αρχαιολογικά πάρκα!
Στο σημείο αυτό λοιπόν, υπάρχει μια αγροτική κοινότητα, η οποία παρέμεινε άθικτη και διατηρήθηκε για αιώνες κάτω από τα παχιά στρώματα της ηφαιστειακής τέφρας. Σε αντίθεση με την Πομπηία, οι κάτοικοι είχαν την δυνατότητα να εκκενώσουν τα σπίτια τους, όχι μια, αλλά δύο φορές! Και τα δύο ηφαίστεια που εξεράγησαν κάλυψαν το χωριό με στάχτες, αλλά μόνο μετά τη δεύτερη έκρηξη, του ηφαιστείου Loma Caldera, οι κάτοικοι αποφάσισαν επιτέλους να εγκαταλήψουν το χωριό. Η τοποθεσία ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια κάποιων κατασκευών το 1976, όταν μια μπουλντόζα αποκάλυψε ένα από τα κτίσματα. Οι ανασκαφές ξεκίνησαν το 1989 και ακόμα συνεχίζονται.
Αν δηλώνεις λάτρης της ιστορίας, πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφτείς το συγκεκριμένο αρχαιολογικό πάρκο. Τα ερείπια στο Joya de Cerén, έχουν τεράστια ιστορική σημασία αφού είναι τα μοναδικά που παρέχουν πληροφορίες για την καθημερινή ζωή των αγροτών Μάγια. Βρέθηκαν αρκετά κτίσματα στο χώρο, όπως εγκαταστάσεις αποθήκευσης, εργαστήρια, ναοί και δημόσια λουτρά. Ναι σωστά καταλάβατε! Οι Μάγιας είχαν και τα δικά τους…σπα!
Στο βορειοδυτικό τμήμα λίγο έξω από το χωριό, θα δείτε το σπίτι (ή γραφείο!) του Σαμάνου, του σοφού δηλαδή του χωριού, που στη συγκεκριμένη περίπτωση πιθανότατα να ήταν γυναίκα, αφού οι μισοί περίπου Σαμάνοι στην περιοχή την τότε περίοδο, άνηκαν σύμφωνα με μελέτες, στο γυναικείο φύλο.
Είναι απίστευτο το πως κατάφεραν να μείνουν όλα ανέπαφα. Λες και πάγωσε ο χρόνος σε μια άλλη εποχή! Ο οδηγός μου, ο Alex, ήταν τόσο επεξηγηματικός και παραστατικός, που σε κάθε σημείο έβλεπα τις εικόνες να ζωντανεύουν. Ήταν σαν να έβλεπα μπροστά μου τους μικρόσωμους ιθαγενείς να μπαινοβγαίνουν στα σπίτια τους και τις οικογένειες να κάθονται γύρω από την εστία. Το γεγονός ότι μπορείς να διακρίνεις τα πάντα, από τα δωμάτια των σπιτιών, τα έπιπλα, τα σκεύη, ακόμα και τις καλλιέργειες, σε αναγκάζει να ταξιδέψεις με τη φαντασία σου στην εποχή των ιθαγενών και να δώσεις χρώμα και πνοή στα ερείπια που έχεις μπροστά σου.
Το αρχαιολογικό πάρκο του Joya de Cerén είναι ανοικτό καθημερινά εκτός από Δευτέρα, από τις 9 π.μ μέχρι τις 4.00 μ.μ. Η είσοδος στοιχίζει 3 δολάρια για τους ξένους και 1 μόλις δολάριο για τους ντόπιους, ενώ για παιδιά κάτω των 8 ετών η είσοδος είναι δωρεάν.
Παρακολουθήστε το σύντομο βίντεο που ακολουθεί και πάρτε μια γεύση από τον συναρπαστικό κόσμο των Μάγιας!